Փաստեր՝ «Յոմ Կիպուրի Պատերազմը և Նավթը․ Ճգնաժամից դեպի Նորարարություն» հոդվածում և տեսանյութում քննարկվող թեմաների հետ կապված

 

1973 թվականի սեպտեմբերի 25-ին Հորդանանի թագավոր Հուսեյնը գաղտնի այցով մեկնեց Թել Ավիվ՝ Իսրայելի այն ժամանակվա վարչապետ Գոլդա Մեիրին սիրիական (ինչպես նաև եգիպտական) մոտալուտ հարձակման վերաբերյալ նախազգուշացնելու համար: Հուսեյնի զգուշացումներն անտեսվեցին։ Մոսադի (իսրայելական հետախուզության) գլխավոր տնօրեն Զվի Զամիրը շարունակում էր պնդել, որ պատերազմը տարբերակ չէ Սիրիայի և Եգիպտոսի համար: Այնուամենայնիվ, Զամիրի անհանգստությունը գնալով աճեց հոկտեմբերի սկզբին, երբ մոտալուտ հարձակման ակնհայտ նշաններ սկսեցին ի հայտ գալ:

1973-ի հոկտեմբերին Իսրայելի վարչապետ Գոլդա Մեիրը հակասական ընտրություն կատարեց՝ չնախաձեռնելով կանխարգելիչ հարված։ Ոմանք պատերազմի ավարտից հետո քննադատեցին Մեիրին անվճռականության համար։ Բայց Մեիրը հեռու էր անվճռականությունից: Նրան նախորդող Իսրայելի վարչապետներից մեկը Մեիրին բնութագրել էր որպես «այս կինը իմ կառավարության միակ տղամարդն է» (չնայած հարկ է նշել, որ Գոլդան ինքը տարօրինակ էր համարում նման նկարագրությունը և առանձնապես ուրախ չէր, որ նման արտահայտությունը կարող էր ընկալվել իբրև ամենաբարձր հաճոյախոսություն կնոջ հասցեին):

Գոլդա Մեիրը, ով հայտնի էր իր վճռական գործողություններով, կանխարգելիչ հարված չհամաձայնեց հասցնել ԱՄՆ պետքարտուղար Հենրի Քիսինջերի և նախագահ Նիքսոնի նախազգուշացումների պատճառով: Քիսինջերը մի քանի անգամ ընդգծել էր, որ եթե Իսրայելը առաջինը հարվածի, ԱՄՆ-ից մեխի չափ օգնություն անգամ չի ստանա։ Իսրայելի՝ ԱՄՆ-ից կախվածության պատճառով, Մեիրը փորձում էր հնարավորինս զգույշ լինել բոլոր այն քաղաքական հարցերում, որ կարող էին վտանգել կամ վնասել Իսրայել-ԱՄՆ հարաբերությունները:

Չնայած Յոմ Կիպուրի պատերազմում Իսրայելի հաղթանակին՝ Գոլդա Մեիրը բախվեց քննադատության՝ անվճռականության և իսրայելցիների կյանքը վտանգելու համար: Հաղթանակից մի քանի ամիս անց Գոլդա Մեիրը և նրա կառավարությունը հրաժարական տվեցին: Այսօր, տասնամյակներ անց, Գոլդա Մեիրը համարվում է Իսրայելի լեգենդար վարչապետներից մեկը։

 

Յոմ Կիպուրի պատերազմի և դրա հետևանքների մասին տեսանյութը դիտեք այստեղ՝ Յոմ Կիպուրի պատերազմը և նավթը 

 

Փաստեր՝ «Ռեսուրսներ. օրհնությո՞ւն, թե՞ անեծք» հոդվածում և տեսանյութում քննարկվող թեմաների հետ կապված

​

Ինչու՞ էր Կոլումբոսը դժվարանում ֆինասավորման աղբյուրներ գտնել դեպի Ասիա իր ճանապարհորդությունների համար։ Շատերը կարծում են, որ պատճառն այն էր, որ Կոլումբոսի ժամանակակիցները հավատում էին, թե Երկիրը հարթ է: Բայց սա թյուր կարծիք է: Չնայած հարթ Երկրի գաղափարը լայն տարածում ուներ, Հին Հունաստանի գիտնականները սկսեցին վիճարկել այն դեռ մ.թ.ա. հինգերորդ դարում: Վերածննդի դարաշրջանում՝ տասնհինգերորդ դարում, հին հույն գիտնական Պտղոմեոսի քարտեզները կրկին հայտնվեցին՝ ապացուցելով, որ Երկիրը գնդաձև է։ Կոլումբոսի ժամանակ՝ 1492 թվականին, կրթված եվրոպացիները գիտեին Պտղոմեոսի քարտեզների և Երկիրը գնդաձև լինելու մասին:

Հարթ Երկրի մասին հավատքը չէր, որ խանգարեց Կոլումբոսին ֆինանսավորում ստանալու: Խնդիրը ծախսն էր։ Պորտուգալացիները և անգլիացիները, գնահատելով պոտենցիալ շահույթը, կարծում էին, որ Ատլանտյան արշավախումբը դեպի Ասիա ավելի թանկ կարժենա, քան այն շահույթը, որ նման արշավանքը կարող է բերել։ Սա էլ հանգեցրեց չֆինանսավորելու որոշմանը: Պորտուգալացիները և անգլիացիները, ըստ էության, կատարեցին ծախս-օգուտ վերլուծություն և եզրակացրեցին, որ չարժե ֆինանսավորել Կոլումբոսին:

​

Աղբյուր՝ O'Neill, Bill. Interesting Stories For Curious People: A Collection of Fascinating Stories About History, Science, Pop Culture and Just About Anything Else You Can Think of.

​

"Ռեսուրսներ․ օրհնությու՞ն, թե՞ անեծք" տեսանյութը դիտեք այստեղ

​

Փաստեր՝ «Իրանը՝ Իսլամական Հեղափոխությունից հետո» հոդվածում և տեսանյութում քննարկվող թեմաների հետ կապված

​

Իրանա-իրաքյան պատերազմի ժամանակ Իրանի կառավարությանը հարակցող /կամ համակրող/ խմբերը հավաքագրում էին երեխաներին: Օրինակ, «Հըզբոլլահ» կազմակերպությունը գովազդ էր տեղադրել բազմաթիվ թերթերում՝ հրավիրելով անհատներին գրանցվելու: Գրանցման միակ նախապայմանը «Աստծուն հավատալն» էր և «Հեզբոլլահի» գործին համակրանքը։ Գովազդում նշվում էր, որ տարիքը «կարևոր չէ», և 14-ից 90 տարեկան ուսանողները կարող են միանալ:

1982-ի աշնանը Այաթոլլահ Խոմեյնին կոչ արեց երիտասարդներին միանալ կռվին առանց ծնողների թույլտվության՝ զինվորական պարտականությունը հայտարարելով որպես կրոնական պարտավորություն և գերադասելով այն բոլոր այլ պարտականություններից: Զեկույցները ցույց են տալիս, որ երեխաներին քարոզում և խրախուսում էին մարտական գործողություններին միանալու:

Թեև երեխաների մասնակցության վերաբերյալ գնահատականներն այսօր հասանելի չեն, Իրանում պատերազմի ժամանակ հավաքագրվեց 400,000 կամավոր, որն ամենայն հավանականությամբ ներառում էր բավական թվով երեխաներ: Իրանցի ռազմագերիների մոտավորապես 10%-ը 18 տարեկանից ցածր է եղել, իսկ իրանցի տասը երեխա զինվորներից ինը սպանվել են պատերազմում: Ըստ գնահատականների, ինը և ինից մի քիչ բարձր տարիքի երեխաներին Իրանի բանակն օգտագործում էր այսպես կոչված “ալիքային հարձակումների” և ականազերծման աշխատանքների համար: Շատ երեխաներ գերեվարվեցին Իրաքի կողմից և պահվեցին ռազմագերիների հատուկ ճամբարներում և օգտագործվեցին քարոզչության/պրոպագանդայի/ համար:

​

Աղբյուր՝ Child Soldiers International, Child Soldiers Global Report 2001 - Iran, 2001, https://www.refworld.org/reference/annualreport/cscoal/2001/en/64522

​

"Իրանը՝ Իսլամական Հեղափոխությունից Հետո" տեսանյութը դիտեք այստեղ

​